تهیه فایل مناسب چاپ برای طراحان همیشه یک دغدغه اصلی بوده و هست، بیشتر طراحان به ویژه طراحان تازه کار و حتی طراحان حرفه ای، همیشه به دنبال نکاتی هستند تا بتوانند طراحی خود را با کیفیت بهتر و با کمترین تغییرات و سالم به چاپ برسانند. از آنجا که معمولا در دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی، توجه کافی به رعایت موارد چاپی ندارند، در بیشتر موارد فایل‌هایی که برای چاپخانه‌ها ارسال می‌شوند با مشکلاتی همراه می‌باشد که باعث افت کیفیت چاپ یا حتی خرابی کامل آن می‌گردد.
در این نوشتار سعی داریم که نکات مهم در طراحی و کار با نرم‌افزارهای طراحی که رعایت آنها باعث بهبود کیفیت چاپ می شود را ارائه دهیم. بدیهی است که این موارد همه موارد لازم نیستند بلکه مهمترین و لازم‌ترین آنهاست، همچنین مطالعه تئوری این موارد هیچگاه جایگزین کسب تجربه نخواهد بود. اما چنانچه طراحی، این موارد را در طراحی خود رعایت نماید می‌تواند با خیال نسبتا راحت کار خود را به چاپخانه بسپارد و از خروجی و چاپ آن تا حد زیادی آسوده خاطر باشد.
لازم میدانم که یادآوری کنم که طراحی و به ویژه طراحی متناسب با چاپ ، یک تخصص و دانش حرفه‌ای می‌باشد که انجام درست آن مستلزم سال‌ها کسب تجربه و یادگیری مهارت‌های آکادمیک و تجربی می‌باشد. چنانچه فکر می‌کنید مهارت کافی ندارید، کار خود را به یک طراح حرفه‌ای بسپارید و از بابت هزینه‌ای که پرداخت می‌کنید نگران نباشید و مطمئن باشید که ارزش کیفیت را خواهد داشت. به یاد داشته باشید که تنها آشنایی با یک ابزار طراحی مانند Photoshop ،Corel یا حتی تحصیل در یک رشته هنری و گرافیکی، فرد را تبدیل به یک طراح حرفه‌ای نمی‌کند بلکه سال‌ها کسب تجربه و مهارت لازم است.
با رعایت موارد زیر می‌توانید یک فایل مناسب برای چاپ آماده کنید:
- به‌کارگیری نرم‌افزار مناسب و تخصصی
- استفاده از مود رنگی درست
- رعایت اضافه رنگ، محدوده برش، محدوده امن
- به‌کارگیری تصاویر با کیفیت مناسب و رزولوشن درست
- رعایت اندازه درست
- به‌کارگیری درست از سیاه معمولی و سیاه اشباع
- فونت و نوشتار مناسب
- رعایت آگاهانه ویژگی اورپرینت
- رعایت محدوده خط تا
- موارد مربوط به یو وی موضعی (هرگونه پوشش)
- آگاهی از تفاوت رنگ‌های چهار رنگ و ساختگی
- به‌کارگیری صحیح، مدیریت پروفایل رنگی
- خروجی مناسب
- نرم‌افزار مناسب و تخصصی
در این بخش به توضیحات مربوط به مورد 1 و 2 می پردازیم.
1) نرم‌افزار مناسب و تخصصی
- نخستین گام در روند آماده سازی فایل برای چاپ ، استفاده از نرم‌افزار مناسب و تخصصی می باشد که توان ایجاد و خروجی مناسب را داشته باشد. برای طراحی بهتر است که از نرم‌افزارهای برداری مانند Illustrator ، CorelDraw ، InDesign استفاده کنید. چنانچه مجبور به استفاده از نرم‌افزار بیت‌مپ شدید تنها از دو نرم افزار رایج Adobe Photoshop یا Corel PHOTO PAINT استفاده کنید. به این نکته حتما توجه کنید که چنانچه طراحی در نرم‌افزار مناسب انجام نشود تمامی مراحل بعد با مشکل روبرو خواهد شد و پیرو آن چاپ مناسبی هم نخواهید داشت.
نرم افزار های مناسب برای طراحی
نرم افزار های نامناسب برای طراحی
2) مود رنگی مناسب – CMYK یا RGB – تفاوت نمایشگر و چاپ
- فایل‌های گرافیکی می‌توانند در حالت‌های (مودهای رنگی) مختلفی ایجاد و تهیه شوند. معروف‌ترین آنها RGB و CMYK هستند. فایل‌های RGB مناسب انواع نمایشگر و فایل‌هایی با مود رنگی CMYK مناسب چاپ هستند. از آنجا که سیستم تولید و بازنمایی این دو سیستم رنگی کاملا با هم متفاوت است، چاپ آنها نیز با هم متفاوت خواهد بود. بنابراین انتخاب رنگ صحیح طرح در چاپ اهمیت زیادی پیدا می‌کند.
در نرم‌افزارهای طراحی، امکان تبدیل فایلی با حالت RGB به CMYK وجود دارد، اما به دلایل ذکر شده تفاوت زیادی در رنگ و شفافیت مشاهده خواهد شد. بنابراین بهتر است از همان ابتدای ایجاد فایل، سیستم یا مود رنگی را در حالت CMYK قرار دهید.
تفاوت تولید و منابع رنگ RGB و CMYK
در تصویر زیر می‌توانید تفاوت دو مود رنگی را مشاهده کنید، چاپ نهایی به تصویر CMYK بسیار شبیه‌تر خواهد بود.
مد رنگی
• مود رنگی RGB سرجمع واژه‌های R (قرمز) G (سبز) و B (آبی) می‌باشد و از ترکیب و افزوده شدن این نورها با یکدیگر، دیگر رنگ‌ها حاصل می‌شوند. اساس تولید رنگ در این سیستم نور می‌باشد. در کلیه نمایشگرها مانند تلویزیون، موبایل و مانیتور، رنگ‌ها بر همین اساس ساخته می‌شوند.
• مود رنگی CMYK سرجمع واژه‌های C (آبی چاپ یا سایان) M (قرمز چاپ یا مجنتا) Y (زرد یا همان یلو) K (سیاه چاپ یا Black) می باشد و از ترکیب آنها با یکدیگر دیگر رنگ‌های چاپی حاصل می‌شوند. در تنوع و تعداد رنگ‌هایی که می‌توان در سیستم CMYK ساخت محدودیت‌هایی وجود دارد.
• به دلایل یاد شده همیشه به یاد داشته باشید که آنچه شما در نمایشگر خود (مانیتور، موبایل، تبلت و …) می‌بینید با چاپ تفاوت محسوسی خواهد داشت.
• متاسفانه اکثر فایل‌هایی که از طراحان غیر حرفه‌ای دریافت می‌شود، RGB است! همیشه به یاد داشته باشید مود رنگی مناسب جهت چاپ فقط CMYK می باشد.
یکی از بهترین راه‌ها برای مشاهده خروجی احتمالی چاپ، استفاده از کتاب رنگ می‌باشد، با استفاده از کتاب رنگ و مقایسه با اعداد رنگی موجود بر روی فایل می‌توانید تا حد زیادی از رنگ چاپ نهایی آگاه شوید، حتی اگر این رنگ با آنچه در نمایشگر می بینید متفاوت باشد.